فراز پایانی سخن رهبری در بیانیه گام دوم، موضوع سبک زندگی بود. سبک زندگی موضوع گسترده ای است و تمام زوایای زندگی و آداب و رسوم و هویت یک ملت را در بر می گیرد. در این میان برخی آداب هویتی یک ملت مهم و برخی دارای اهمیت کمتری هستند. اما وقتی که بحث تغییر سبک زندگی به میان می آید؛ باید نسبت به کوچک ترین تغییر هویتی حساس بود.

در قضایای مشروطه و در شروع به کار مجلس آن روز، برخی روشنفکران پیروز شده و فرنگ رفته آن روز برای تایید حرف هم مسلکان خود در مجلس، کف زدند.[۱] این عمل(کف زدن) تا آن روز سابقه نداشت. تا قبل از آن روز مثلا برای تایید کسی می گفتند: موید باشی، احسنت، همین طور است که می گویی و غیره.

الان در پی آن نیستیم که بگوییم کف زدن آن روز حرام بوده و نباید انجام می شده؛ بحث این است که عده ای به تقلید غرب، در پی گسترش فرهنگ غرب بودند و همین افراد و یا همفکران آنها بعدا می گفتد که باید از نوک پا تا فرق سر فرنگی بشویم. دنیای غرب با همین نکات ریز(کف زدن)، فرهنگ خود را توسط گماشتگان خود به جوامع اسلامی صادر نمود و متاسفانه صادر می کند. «وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ‏ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ؛ و از گام هاى شیطان، پیروى نکنید! چه اینکه او، دشمن آشکار شماست.»[۱]

شاید کف زدن در آن روز مجلس مشروطه، الان برای ما امری پیش پا افتاده باشد؛ اما چه بسا برای مردمان آن زمان به عنوان یک سوغات نامیمون غربی تلقی شده باشد. زیرا چنان که گفتیم «تقلید فرنگ» بوده است.

دو نکته در ماجرای تقلید از غرب وجود دارد.

مورد اول: زمانی ما نکته مثبتی از غرب یاد می گیریم که خودمان کمتر به آن توجه کرده ایم(رشته ورزشی و…). در حالی که زمانی برعکس است؛ یعنی فرهنگ خودمان بهتر است. کف زدن در مجلس مشروطه نیز همین حکم را داشت. علاوه بر این، اگر کف زدن در مجلس دوستانه و خصوصی بود، اثر چندانی نداشت؛ اما در مجلس مشروطه ــ که هویت ایران بود  ــ نشانه تقلید کم ارزش از بیگانگان بود.

نکته دوم: وقتی ملتی ضعف داشته باشد از کنار خیلی مسائل می گذرد؛ اما ملت مقتدر می  گوید چرا دیگران از من تقلید نکنند؟ مجلس آن روز مشروطه  نگفت چرا من با داشتن فرهنگ غنی خود، باید از بیگانه تقلید کنم؟ و روح حاکم بر همین نکات(تقلید غرب) بود که مشروطه را به بیراهه کشاند.

خدا رحمتش کند آن شخص بزرگوار که در زمان سخنرانی حضرت امام در بهشت زهرا در ۱۲ بهمن ۵۷، وقتی مردم می خواستند به نشان تایید سخنانی امام کف بزنند؛ ایشان تکبیر گفت و مردم را به تکبیر گفتن واداشت.

پی نوشت

۱ــ تاریخ سیاسی تشیع، ج اول؛ روح ا… حسینیان

۲ــ بقره/۱۶۸