اگر چه نحوه مبارزه بی بی دو عالم با دستگاه جور زمانه با نحوه مبارزه مولی المحدین فرق داشت؛ اما تکمیل کننده آن بود. به عبارت دیگر، اگر مولا علی(علیه السلام) با نرمش قهرمانانه خود، دین رسول خدا را از آسیب بیشتر حفظ کرد، مرهون مواضع قاطعانه بی بی دو عالم در برابر طواغیت زمان بود. نکته ای که باید در سرلوحه سیاست خارجی ما قرار گیرد.

حضرت زهرا(سلام الله) در حدیثی که بی ربط با موضوع ما هم نیست می فرمایند: «بُشْرى فى وَجْهِ الْمُعانِدِ یَقى صاحِبَهُ عَذابَ النّارِ؛ نتیجه تبسّم در مقابل دشمنان و مخالفان سبب ایمنى ازعذاب(آتش) خواهد بود.»[۱]

آن مخدره بزرگوار دار این حدیث، نتیجه تبسّم در مقابل دشمنان و مخالفان را سبب ایمنی از عذاب می داند. ما اسم این تبسم را نرمش قهرمانانه می گذاریم.

البته باید دید حضرت در کجا و در چه شرایطی این حدیث را گفته اند. شاید منظور این باشد که تحمل آزار و اذیت مخالفان(همراه با عدم انفعال) باعث اجر اخروی خواهد شد؛ اما می شود از این حدیث، نکته دیگری را هم برداشت نمود  و آن نرمش قهرمانه است که همسر گرامی آن بانوی مظلومه(حضرت امیر) آن را به کار برد. چنان که آن حضرت از استخوان در گلو و خار در چشم و صبر (نرمش قهرمانانه) با دشمنان می گوید[۲]. بنابراین سخن بی بی دو عالم این می شود که کنار آمدن با مخالفان(به گونه شرعی و عقلی) سبب در امان از عذاب دنیوی(دسیسه آنها) خواهد شد.

باید به تعبیر رهبری در بیانیه گام دوم؛ از مواضع انقلابی، مشکلات خود را با دنیای غرب حل کنیم. نکته ای که بی بی دو عالم سلام الله علیها و همسر بزرگوارش به ما آموختند. آن حضرت با صراحت از خلیفه و مردم انتقاد کردند[۳]؛ اما حضرت امیر(علیه السلام) با نرمش قهرمانانه، بسته به شرایط هم با خلفاء رابطه داشت آن ها را مشاوره می داد و هم از آنها انتقاد می کرد.

بحث ما با دنیای غرب باید آمیخته ای از مواضع انقلابی و نرمش قهرمنانه باشد. اگر این دو با هم نباشد چه بسا مشکلی حل نشود چنان که در برجام حل نشد.

مذاکره کنندگان محترم شاید با نیت نرمش قهرمانانه وارد کارزار مذاکره شدند اما چون روی مواضع اصولی پافشاری نشد؛ دستاورد واقعی نداشت. به عبارت دیگر، لبخنندهایی که از سوی تیم مذکره کننده ما به طرف خارجی تحویل داده می شد؛ در نبود قاطعیت انقلابی ابتر ماند.

حاصل سخن این که؛ قاطعیت انقلابی و نرمش قهرمانانه باید توامان به کار گرفته شوند تا در مقابل معاندان، نتیجه لازم به دست آید. نکته ای که از سیره بی بی دو عالم و حیدر کرار به دست می آید.

پی نوشت

۱ــ بحارالا نوار: ج ۷۲، ص ۴۰۱، ح ۴۳٫

۲ــ الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی) / ترجمه و شرح غفارى / ج‏۲ /۲۶۶

۳ـــ بنگرید به -بحارالا نوار: ج ۲۸، ص ۳۰۳ و خصال : ج ۱، ص ۱۷۳