همواره یکی از چالش های زندگی بشری، کیفیت انتخاب دوست است. این موضوع می تواند بر سرنوشت انسان، فوق العاده تاثیر بگذارد. همه می دانند که خیلی از مجرمان، سرمنشا جرم خود را یک دوست ناباب معرفی می کنند.

اهل بیت عصمت وطهارت (علیهم السلام) نیز فرزندان خود را به کیفیت انتخاب دوست رهنمون می شدند. امام حسن مجتبی (علیه السلام) مولود نیمه ماه مبارک رمضان که در آستانه تولد ایشان هستیم؛ در باره کیفیت انتخاب دوست به یکی از فرزندانش می فرماید: «یا بُنَىَّ لا تُواخِ أَحَدًا حَتّى تَعْرِفَ مَوارِدَهُ وَ مَصادِرَهُ فَإِذَا اسْتَنْبطْتَ الْخُبْرَهَ وَ رَضیتَ الْعِشْرَهَ فَآخِهِ عَلى إِقالَهِ الْعَثْرَهِ وَ الْمُواساهِ فِى الْعُسْرَهِ؛ اى پسرم! با احدى برادرى مکن تا بدانى کجاها مى رود و کجاها مى آید، و چون از حالش خوب آگاه شدى و معاشرتش را پسندیدى با او برادرى کن به شرط این که معاشرت، بر اساس چشم پوشى از لغزش و همراهى در سختى باشد.»[۱]

امام سوم در حدیث فوق به دو شاخصه برای انتخاب دوست تصریح می فرماید؛ چشم چوشی از لغرش انسان و همراهی در سختی ها. اگر دوست انسان از لغزش هایی قابل گذشت او اغماض نکند و یا در سختی ها یار و یاور انسان نباشد و با بهانه های مختلف در سختی ها، انسان را رها کند؛ معمولا قابل اعتماد نبوده، و دوستی با او قابل دوام نیست.

کیفیت انتخاب دوست از آن مطالبی است که چه بسا از آن غفلت شود و زمانی انسان به خود بیاید که پشت میله های زندان باشد و یا از دوست نابابش به او ضربه اقتصادی و آبرویی برسد.

نکته مهم: شکی نیست که اولین فرد مسول در سرنوشت انسان، خود انسان است ولی کمتر کسی نقش دوست را در سرنوشت انسان دست کم می گیرد و این نقش، قابل کتمان نبوده و نخواهد بود.

پی نوشت

۱ــ تحف العقول ص ۲۳۳