اصول تربیتی از نظر قران
قرآن کریم کتابی است که به اصول تربیتی در خانواده اهمیت به سزایی داده است. زیرا خانواده کوچک ترین واحد اجتماع است و اگر خانواد اصلاح شود، امید به اصلاح اجتماع نیز وجود دارد؛ وگرنه کارها خیلی سخت می شود. در میان سور قرآنی، سوره لقمان بیشتر به بحث تربیتی پرداخته است؛ زیرا جناب لقمان پسرش را نصیحت کرده است.

مورد اول: احترام به والدین؛ در سوره لقمان بعد از توصیه انسان در مورد احترام به والدینش می فرماید: «وَ إِن جَاهَدَاکَ عَلىَ أَن تُشْرِکَ بىِ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَ صَاحِبْهُمَا فىِ الدُّنْیَا مَعْرُوفًا؛ و اگر [آن دو] تلاش کنند که تو [را وادار نمایند] بر [اینکه‏] چیزى را که هیچ علمى به [خدا بودن و ربوبیت‏] آن ندارى شریک من قرار دهى، از آنان اطاعت مکن؛ ولى در دنیا با آن دو نفر به شیوه‏ اى پسندیده معاشرت کن.»[۱] در زمان ما رابطه برخی از والدین و فرزندان شکر آب شده است و مشکلاتی را به وجود آورده است. بدون شک مدیریت این رابطه ـــــ حتی اگر اشتباه از جانب والدین باشد ــــ می تواند در پیش گیری از آسیب ها به خانواده کمک کند(جنگ و پرده دری و…).

مورد دوم: توجه به معنویت و صبر: «یَابُنىَ أَقِمِ الصَّلَوهَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ اصْبرِ عَلىَ‏ مَا أَصَابَکَ؛ پسرم! نماز را برپا دار و مردم را به کار پسندیده وادار و از کار زشت بازدار و بر آنچه [از مشکلات و سختى‏ ها] به تو مى‏ رسد شکیبایى کن‏.»[۲] بدون شک انجام هر عمل خیر(معنوی، انسانی) به صبر نیاز دارد. کسی که صبر کردن همراه با معنویت را به فرزندش می آموزد، فردا در مقابل تطمیع مالی رفیقش(پول حرام) و یا منافع زودگذر دیگر ــــ که چه بسا در آینه برای او درد سر ساز باشد ـــــ صبر خواد کرد.

نکته سوم: برخورد خوب با مردم؛ «وَ لَا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاسِ وَ لَا تَمْشِ فىِ الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لَا یحُبُّ کلُ‏ مخُتَالٍ فَخُور؛ (پسرم) متکبرانه روى از مردم برمگردان، و در زمین با ناز و غرور راه مرو، همانا خدا هیچ خودپسند فخرفروش را دوست ندارد.»[۳] این نصیحت جناب لقمان به پسرش، از آن اصول تربیتی است که در زندگی اجتماعی خیلی به درد می خورد و نبود آن باعث به وجودآمدن خیلی از تفاخرها و چشم هم چشمی ها و مشکلات دیگر است.

پی نوشت
۱ــــ لقمان/۱۵
۲ــــــ همان/۱۷
۳ــــ همان/۱۸