همواره شبهه افکنان (مخصوصا در این ایام کرونا) طوری القاء می کنند که توکل به خدا در مقابل اسباب مادی قرار دارد ، در حالی که توکل به خدا منافاتی با اسباب مادی (رعایت بهداشت و غیره) ندارد.

در خبر است که یک اعرابی به حضور پیامبر رسید؛ پیامبر به او فرمود که شترت را بستی؟ گفت: بر خدا توکل می کنم؛ پیامبر فرمود: «اعقلها و توکل علی الله؛ شتر را پابند بزن و بر خدا توکل کن.»[۱] پیام این حدیث برای این روزها و این شرایط این است که ما هم بر خدا توکل کنیم و هم از مواد بهداشتی (ماسک و دستکش و مواد ضد عفونی کننده ) برای مبتلا نشدن به کرونا استفاده کنیم.

در قضیه ورود فرزندان یعقوب به مصر می خوانیم: «و گفت: اى پسران من (سفارش مى‏ کنم که چون به مصر برسید) همه از یک در وارد نشوید بلکه از درهاى مختلف درآیید و (بدانید که) من در برابر (قضا و قدر) خدا هیچ سودى به حال شما نخواهم داشت، که فرمانروایى عالم جز خدا را نیست، بر او توکل کردم و باید همه صاحبان مقام توکل هم بر او اعتماد کنند.»[۲] مطابق این آیه، حضرت یعقوب در ضمن این که توکل را به فرزندانش گوشزد می کند؛ استفاده از تدبیر و  مهارت را نیز به آن ها یادآور می شود.

متاسفانه کسانی ممکن است به دلیل افراط زیاد در طب اسلامی بگویند که ما فقط از مقوی های سنتی استفاده کرده و بر خدا توکل می کنیم؛ اینان معنای توکل را در نیافته اند زیرا توکل با، به کار بستن ماسک و دستکش بهداشتی منافاتی ندارد. این را هم بگوییم که ممکن است فلان داروی سنتی برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید باشد اما از مبتلا شدن به کرونا نمی تواند جلوگیری کند.

پی نوشت

۱ــ إرشاد القلوب إلى الصواب (للدیلمی) / ج‏۱ / ۱۲۱

۲ـــ یوسف/۶۷