یکی از اثرات مثبت روزه داری ــ که سبک زندگی دینی را نوید می دهد ــ یکی شدن دارا و فقیر، و کاهش فاصله طبقاتی است.

امام صادق (علیه السلام) در باره تاثیر روزه داری بر کاهش فاصله طبقاتی می فرماید: «انما فرض الله الصیام لیستوی به الغنی و الفقیر؛ خداوند روزه را واجب کرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنی و فقیر) مساوی گردند.»[۱]

مساوی بودن فقیر و غنی در ماه رمضان به معنی این نیست که فرد ثروتمند، ثروت خود را با شخص فقیر تقسیم کند؛ بلکه او می بایست حال و هوای گرسنگان و فقیران را درک کند. به عبارت دیگر او پیش خود فکر می کند من که در طول سی روز (یک ماه) باید کمتر بخورم و بیاشامم، آنهایی که در تمام سال با مشکلات معیشتی دست به گریبانند، چه می کشند. همان گونه که امام رضا (علیه السلام) می فرماید: «مردم به انجام روزه امر شده اند تا درد گرسنگی و تشنگی را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگی آخرت را بیابند.»[۲]

البته دانستن و حرف زدن از گرسنگی مردم کار ساده ایست؛ اما درک کردن و فهمیدن حال افراد کم برخوردار جامعه، از کمتر کسی بر می آید. به عبارت دیگر، کسی که گرفتاری های مردم را می داند و می بیند؛ اما به اندازه خود (کمک کردن، جنس را ارزان دست مشتری دادن و..) کاری برای آنها نمی کند، حال فقیران را درک نکرده است. برای جلوگیری از همین روحیه،  در ماه رمضان بسیار بر افطاری دادن(مخصوصا به افراد کم برخوردار) تاکید شده است[۳] و تکمیل روزه را نیز به پرداخت زکات فطره ــ برای پرداخت به فقیران ــ موکول کرده اند.[۴]

البته باید توجه داشت که ماه رمضان به تنهایی نمی تواند فاصله طبقاتی را کاهش دهد. اما الگویی را به جامعه نشان می دهد که بر اساس آن سبک زندگی اسلامی خود را بر اساس کاهش فاصله طبقاتی تنظیم کنیم.

پی نوشت

۱ــ من لا یحضره الفقیه، ج ۲ ص ۴۳، ح ۱

۲ــ وسائل الشیعه، ج ۴ ص ۴ ح ۵ علل الشرایع، ص ۱۰

۳ـــ امام کاظم (علیه السلام): «افطاری دادن به برادر روزه دارت از گرفتن روزه (مستحبی) بهتر است.» الکافی، ج ۴ ص ۶۸، ح ۲

۴ــ امام صادق (علیه السلام): «تکمیل روزه به پرداخت زکاه یعنی فطره است، همچنان که صلوات بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) کمال نماز است.» وسائل الشیعه، ج ۶ ص ۲۲۱، ح ۵