ما در اطراف خود اموری را می‌بینیم که از روی ناچاری انسان در مقابل آنها سر تعظیم فرود می‌آورد. چه انسان‌های معروفی که روزی برای خود دبدبه و کبکبه ای داشتند و در مقابل هیچ‌کس و هیچ‌چیز (دین) تسلیم نمی‌شدند، اما به یکباره گرفتار پیری و بیماری و مرگ شده و تسلیم می‌شوند، امام حسین (علیه‌السلام) در حدیثی به همین نتایج اشاره می‌کند: : «لَوْ لاَ ثَلاَثَهٌ مَا وَضَعَ اِبْنُ آدَمَ رَأْسَهُ لِشَیْءٍ: اَلْفَقْرُ وَ اَلْمَرَضُ وَ اَلْمَوْتُ؛ اگر سه چیز نبود آدم در مقابل هیچ‌چیز (به‌راحتی) سر تعظیم فرود نمی‌آورد؛ فقر، مرض و مرگ.» [۱] به‌عبارت‌دیگر، خدا این عوامل را قرار داده است که ما شاید متوجه شویم خیلی از امور، دست ما نیست و دست باری‌تعالی است و در زندگی باید به او متوجه باشیم.

آری همین‌گونه است. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم تسلیم پروردگار خود هستیم. «‌پس آیا [دینی] غیر از دین خدا را می‌جویند؟ درحالی‌که هرکه در آسمان و زمین است خواه و ناخواه [با اختیار و بی‌اختیار] همگی سر به فرمان او نهاده‌اند، و همه به‌سوی او بازگردانده می‌شوند.» [۲]  این آیه، ما را به تسلیم شدن در مقابل دین حق فرامی‌خواند و هشدار می‌دهد که از قهر خدا گریزی نیست.

از میان دو سه عامل که در حدیث فوق به آن اشاره شده است، مرگ‌ومیر از آن دست عواملی است که انسان‌ها را متوجه حقایقی می‌کند. خانم ماری شیمل، مستشرق آلمانی که در تاریخ اسلام تحقیقاتی داشتت، وصیت کرده بود روی قبرش، حدیثی از حضرت علی (علیه‌السلام) که دنیا را محل خواب، و مرگ را سبب بیداری انسان می‌داند، بنویسند.[۳]

این سه عامل فوق (مرگ، بیماری، فقر) باعث می‌شود که برخی از ظالمین تنبیه شوند و باعث عبرت گردند. چه اراذل و اوباشی که روزی، کوچه‌ها و خیابان‌ها را می‌بستند. روزی می‌رسد که اسیر بیماری و مرگ می‌شوند؛ و هم دنیا از دست آنها راحت می‌شود و هم عبرت برای چند نفر می‌شوند که راه آنها را نپیمایند.

در صحرای کربلا نیز لشکر اراذل و اوباش یزید، با آن‌همه فجایع که آفریدند و کسی جلودارشان نبود؛ حتی اگر گرفتار انتقام مختار نمی‌شدند؛ گرفتار بیماری یا مرگ می‌شدند و به درک واصل می‌گشتند.

حاصل سخن آنکه؛ به فرمایش امام حسین (علیه‌السلام)، اگر مرگ و فقر و بیماری نبود، انسان در مقابل هیچ‌چیز تسلیم نمی‌شد. خدا نکند ما که خود را محب سیدالشهداء می‌دانیم، کارمان به این مراحل برسد. ما باید سیره حسینی را در زندگی پیاده کرده و مطیع امر خدا باشیم.